CẨN TRỌNG VỚI BỆNH NHỒI MÁU CƠ TIM

Nhồi máu cơ tim là một trong những biến cố tim mạch phổ biến và được xếp vào bệnh lí tim mạch nguy hiểm nhất. Nếu người bệnh không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến đột tử hoặc suy tim vĩnh viễn. Với nhồi máu cơ tim, thời gian vàng là yếu tố tiên quyết quyết định hiệu quả điều trị cũng như hạn chế tối đa biến chứng về sau. Đặc biệt, bệnh còn đang có xu hướng trẻ hóa mà nguyên nhân chính là do lối sống công nghiệp.

Ông Nguyễn Văn M. (xã Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) vừa được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 cứu sống khỏi tay tử thần khi lên cơn đau tim đột ngột. Ông được coi là một trong những trường hợp mắc nhồi máu cơ tim nặng nhất may mắn được cứu sống khi bị tổn thương cả 3 thân động mạch vành. Có tiền sử điều trị tăng huyết áp hơn 10 năm nay, các đây 1 tháng, ông M. bị đau ngực dữ dội, khó thở, đau lan về phía cổ và vùng đầu, người vã mồ hôi… Ông được gia đình đưa đến Trung tâm Y tế Yên Phong cấp cứu và nhanh chóng chuyển đến Bệnh viện tỉnh. Nhờ có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các tuyến y tế, ông M. được đưa thẳng vào phòng can thiệp tim mạch của Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 và chẩn đoán xác định nhồi máu cơ tim do tổn thương cả 3 thân động mạch vành, trong đó hẹp khít gần tắc động mạch vành phải, hẹp nặng động mạch vành trái.

Bệnh nhân được chẩn đoán bị nhồi máu cơ tim nặng nhất khi bị tổn thương cả 3 thân động mạch vành được cứu sống tại BVĐK Bắc Ninh số 2.

“Với bệnh nhân này, thời gian cấp cứu cho quả tim được tính theo từng giây, từng phút. Ngay cả trong quá trình can thiệp, nguy cơ ngừng tim ở bệnh nhân cũng rất cao bởi cả 3 thân động mạch vành đều đã bị tổn thương, máu lưu thông đến tim rất kém. Vì vậy, các bác sĩ của ekip can thiệp tim mạch đã phải làm việc hết sức cẩn trọng, tỉ mỉ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các chuyên khoa gây mê, hồi sức…để theo dõi từng chỉ số, diễn biến của bệnh nhân trong suốt quá trình can thiệp. Sau 2 lần can thiệp, đặt 4 stent giúp tái lưu thông động mạch vành bị tắc nghẽn, tình trạng của bệnh nhân đã được cải thiện hơn rất nhiều nhưng vẫn cần được theo dõi chặt chẽ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ” – Thạc sĩ, bác sĩ CKII Nguyễn Thanh Phương, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 cho biết.

Cũng bị nhồi máu cơ tim, nhưng may mắn hơn bệnh nhân M. khi ông Đặng Quang C. (phường Kinh Bắc, tỉnh Bắc Ninh) chỉ bị tắc 1 nhánh động mạch vành. Được can thiệp cấp cứu kịp thời nên chỉ sau 1 ngày, các triệu chứng, dấu hiệu của nhồi máu cơ tim đã được cải thiện đáng kể. Thế nhưng có lẽ ông C. sẽ không thể nào quên những gì mình đã trải qua khi bị cơn nhồi máu cơ tim. “Thời khắc ấy, khoảng cách giữa sự sống và cái chết quả thật rất mong manh! Tôi cứ nghĩ mình không qua khỏi. Chưa có khi nào tôi bị đau như thế, cảm giác như có ai bóp nghẹt lồng ngực trái, đau như có tảng đá lớn đè lên ngực, không thể thở được. Ban đầu chỉ rấm rứt từng cơn nhẹ, nhưng về sau tăng dần, tăng dần đến mức lan khắp cả vai, cổ, cánh tay, đau lên đầu, cứng hết hàm, đau vã mồ hôi toàn thân, người ướt như vừa bị dội nước… Nghĩ lại giờ tôi vẫn thấy sợ. Thật khủng khiếp!” – ông C. run run chia sẻ.

Nhồi máu cơ tim nói riêng và bệnh lí tim mạch nói chung đang có xu hướng trẻ hóa do lối sống công nghiệp và những thói quen không tốt cho sức khỏe

Không chỉ xuất hiện ở những người trung và cao tuổi, nhồi máu cơ tim nói riêng và các bệnh lí tim mạch nói chung còn đang có xu hướng trẻ hóa. Tại Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 đã ghi nhận bệnh nhân mắc nhồi máu cơ tim trẻ nhất chỉ mới 28 tuổi. Đây là tình trạng đáng báo động, bởi thông thường tuổi càng cao, người có các bệnh nền đi kèm như tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu…thì nguy cơ bị nhồi máu cơ tim sẽ cao hơn người trẻ. Tuy nhiên, thực tế các bệnh lí mạn tính nói trên hiện cũng đang bị trẻ hóa. Người trẻ có lối sống công nghiệp, tự do, hay sử dụng đồ ăn nhanh, thức khuya, họ cũng hay gặp căng thẳng tâm lí, một số ít có lối sống tĩnh tại, ít vận động, ăn nhiều đồ ngọt, nhiều muối, sử dụng nhiều rượu bia, thuốc lá, thuốc lào; cá biệt một số bộ phận còn sử dụng chất kích thích, đặc biệt là ma túy… đây là những yếu tố nguy cơ làm tăng tình trạng mắc nhồi máu cơ tim ở người trẻ nói riêng và trong cộng đồng nói chung.

Tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 tiếp nhận điều trị cho gần 4.000 bệnh nhân, trong đó có khoảng 13% tổng số bệnh nhân được chẩn đoán nhồi máu cơ tim. Đặc biệt, trong số 530 ca can thiệp tim mạch được thực hiện thì có đến gần 300 ca can thiệp bệnh lí nhồi máu cơ tim. Nói về mức độ nguy hiểm cũng như biến chứng mà nhồi máu cơ tim có thể gây ra, thạc sĩ, bác sĩ CKII Nguyễn Thanh Phương, Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 cho biết, việc động mạch vành bị hẹp hoặc tắc cấp tính có tỉ lệ tử vong rất cao, đặc biệt là trong những giờ đầu. Kể cả nếu bệnh nhân sống qua được thời điểm đó thì hậu quả mạn tính để lại các di chứng về sau (rối loạn nhịp, suy tim) cũng rất nặng nề. Từ đó kéo theo tuổi thọ của bệnh nhân cũng bị giảm đi đáng kể.

Hầu hết các ca nhồi máu cơ tim đến BVĐK Bắc Ninh số 2 đều được xử trí, can thiệp sớm góp phần nâng cao đáng kể hiệu quả điều trị và hạn chế di chứng về sau cho người bệnh

Với nhồi máu cơ tim, hiện có 3 phương pháp điều trị gồm nội khoa; mổ bắc cầu chủ vành và can thiệp động mạch vành qua da. Hiện tại, ngoài mổ bắc cầu chủ vành chưa triển khai, Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2 đã và đang triển khai có hiệu quả 2/3 phương pháp điều trị nhồi máu cơ tim, đặc biệt là phương pháp can thiệp tim mạch qua da. Phương pháp này được triển khai từ năm 2016 và đến nay đã có hàng chục nghìn bệnh nhân được cấp cứu, can thiệp tim mạch, kịp thời cứu sống tính mạng.

Mục tiêu của can thiệp nhồi máu cơ tim là thời gian cửa bóng (thời gian từ lúc bệnh nhân vào cửa khoa cấp cứu đến khi bệnh nhân được mở thông mạch vành) đạt dưới 90 phút. Trong khi đó, tại Bệnh viện Đa khoa Bắc Ninh số 2, những bệnh nhân thông thường có thể đạt được dưới 60 phút. Điều này có ý nghĩa rất lớn cho người bệnh khi rút ngắn được thời gian chờ, nghĩa là kéo gần hơn được sự sống cho bệnh nhân trước cơn nguy kịch. Bởi trong cấp cứu tim mạch, “thời gian là cơ tim”, bệnh nhân được can thiệp càng sớm thì tỉ lệ hoại tử cơ tim càng giảm, trái tim của người bệnh được bảo tồn càng cao. Nghiên cứu trên tổng số bệnh nhân điều trị nhồi máu cơ tim tại Trung tâm Tim mạch của Bệnh viện cho thấy, có khoảng 70% bệnh nhân được đưa đến sớm, can thiệp sớm thì tỉ lệ suy tim và rối loạn nhịp sau nhồi máu cơ tim đều rất thấp. Với những bệnh nhân được can thiệp sớm, tuổi thọ được duy trì tương đương so với người bình thường; kể cả những bệnh nhân đã bị nhồi máu cơ tim nhưng có chế độ chăm sóc, điều trị tốt, kết hợp với những tiến bộ của y học hiện đại, tuổi thọ cũng thay đổi không đáng kể, chất lượng cuộc sống vẫn tương đối tốt – bác sĩ Phương cho biết thêm.

Bệnh lí tim mạch nói chung và nhồi máu cơ tim nói riêng đã và đang trở thành nguyên nhân gây tử vong hàng đầu hiện nay. Trước thực trạng bệnh đang có xu hướng trẻ hóa không chỉ do mô hình bệnh tật mà còn do lối sống hiện đại; các chuyên gia cũng khuyến cáo, thay đổi hành vi từ thói quen ăn uống, tập luyện, sinh hoạt…sẽ góp phần hạn chế được các cơn nhồi máu cơ tim cũng như các bệnh lí tim mạch khác.

Nguồn: Sở Y tế

Hoàng Thu Nga - Phòng CTXH